Biuletyn Informacji Publicznej
Muzeum Ziemi Mogilenskiej

                   KRÓTKA  HISTORIA  ZABAWEK

   Zabawki towarzyszą dzieciom od niepamiętnych czasów i choć wydaje się to nieprawdopodobne, wiele się nie zmieniły.

   Stary miś z naderwaną łapką, ukochana lalka i samochodzik - chyba nie ma osoby, która nie wspominałaby zabawek  

  z dzieciństwa z nutą  nostalgii.   Dziś trudno wyobrazić sobie świat bez pluszowego niedźwiadka czy Barbie. Dłuższą historią

   mogą poszczycić się grzechotki czy lalki. To one są najczęściej odkrywane przez archeologów w grobach dzieci

   w starożytnym Egipcie, Grecji czy Mezopotamii. Zabawki towarzyszyły ludziom od zarania cywilizacji. Na

   początku mogły to być zwykłe patyki albo kamienie o intrygujących kształtach. W końcu pojawił się jednak

   pierwszy przedmiot, który był zabawką zrobioną z rozmysłem.

  Najstarsze zabawki poznaliśmy dzięki dawnemu zwyczajowi nakazującemu umieszczanie w grobach przedmiotów

   codziennego użytku. Jeżeli umierało dziecko, to wraz z nim chowano także zabawki.

   Z biegiem czasu zabawki stawały się coraz doskonalsze i różnorodne. Na początku rzemieślnicy

   robili je przy okazji. Stolarz mógł oprócz stołów czy szafek dla dorosłych, raz na jakiś czas

  wykonać też malutkie mebelki dla dzieci. Później niektórzy rzemieślnicy zaczęli się specjalizować

  tylko w produkcji zabawek i zakładali własne cechy. Oprócz zabawek automatycznych, nadal

  popularne były te mniej skomplikowane. Żyjące przed wiekami dzieci bawiły się lalkami,

  wiatraczkami, drewnianymi końmi, gwizdkami czy najzwyklejszymi w świecie grzechotkami.

  Oczywiście, jakość tych zabawek była bardzo zróżnicowana. W starożytności były to

  najpierw zabawki terakotowe lub drewniane. Na początku naszej ery zaczynają wzbogacać

  się o części z kości zwierzęcych, w tym także z bardzo drogiej kości słoniowe.

  Najbiedniejsi musieli zadowolić się wyrobami z drewna, bogatsi mogli liczyć na coś

  znacznie bardziej wyrafinowanego. Pośród zabawek szczególną grupę stanowią lalki.

 Pierwsze pluszowe misie wyprodukowała w Ameryce w 1902 r. firma Ideal Toy

 and Novelty Co., założona w Nowym Jorku przez Morrisa Michtoma. To właśnie on

wymyślił nazwę „teddy bears” (misie Teddy’ego), nawiązując do rysunku w gazecie

 „Washington Post”, na którym prezydent USA Theodore Roosevelt (popularnie

zwany Teddym) uwalniał przywiązanego do drzewa niedźwiadka. Od tego czasu pluszowy

 miś stał się nie tylko ulubieńcem dzieci, ale i bohaterem wielu książek oraz filmów - kto nie zna

 Kubusia Puchatka, Misia Uszatka, Paddingtona czy Colargola... I chociaż niedźwiadek

  niewątpliwie zajmuje miejsce w pierwszej trójce najczęściej wspominanych i lubianych

 dziecięcych zabawek, często z pluszową maskotką konkurują plastikowe klocki. Początek

 Lego, które znamy dziś, to rok 1958 - wtedy powstało Lego System.

 Pierwsze puzzle (przedstawiające mapę świata), wymyślone w 1767 roku przez Johna

 Spilsbury’ego, miały pomóc chłopcom i dziewczynkom w nauce geografii. Podobnie

 jak gra planszowa Johna Jefferysa „Podróż po Europie” - wydana przez Ravensburgera

 w 1759 r. - która uczyła położenia i nazw europejskich stolic. Poza tym rodzice kupowali

 swoim pociechom karty, dzięki którym najmłodsi poznawali alfabet.

 W drugiej połowie lat 80-ych zapanowała moda na gry elektroniczne. Najpierw Polacy

 grali w łapanie jajek na niewielkim ekranie wyprodukowanym przez radziecką firmę

 Elektronika, potem,  zarówno wśród dzieci, jak i dorosłych popularny był tetris,

 czyli układanie elektronicznych klocków.

 Dzisiaj półki sklepowe aż uginają się od najrozmaitszych zabawek. Producenci

 prześcigają się we wprowadzaniu na rynek nowych wzorów i pomysłów. Podobnie jak

 kilka stuleci temu, tak i teraz zabawki, którymi bawią się dzieci, świadczą o poziomie

 technologii i zamożności poszczególnych społeczeństw.

   OPR. Małgorzata Radtke

   FOT. Radosław Jakubowski

   Wystawa dostępna dla zwiedzających do 30 września 2016 r.